असार १४, काठमाडौँ । सरकारले पाठ्यक्रमका पुस्तकलगायत अन्य कुनैपनि पुस्तकमा नयाँ नक्सा (चुच्चे नक्सा) नराखिएका पुस्तकलाई बिक्री वितरण गर्न रोक लगाइसकेको छ । तर विडम्बना सरकारी पुस्तकमा नै पुरानो नक्साको प्रयोग भएका पुस्तक वितरण भइरहेको जानकारी आउन थालेका छन् । सरकार आफैँ निर्णय गर्ने तर सरकारी पुस्तकमा नयाँ नक्सा अद्यावधिक हुन नसक्नुले प्रकाशन गृहको लापरबाही देखिन्छ । निजी प्रकाशन गृहहरुले छापेका पुस्तकमा नयाँ नक्सा नभए पुस्तक फिर्ता गर्नेपर्ने निर्देशन दिइसकेको छ ।
लिपुलेक, कालापानी र लिम्पियाधुरा नसमेटिएको नेपालको पुरानै नक्सा भएको पाठ्यपुस्तक विद्यार्थीलाई वितरण भइरहेको पाइएको छ । लिम्पियाधुरासम्मकै क्षेत्र समेटर नयाँ नक्सा एक वर्षअघि नै जारी गरिएको भए पनि सरकारले निःशुल्क वितरण गर्ने पाठ्यपुस्तकमै नक्सा अद्यावधिक नगरिएको हो ।
जनक शिक्षा सामग्री केन्द्रका सामाजिक पुस्तकमा पुरानै नक्सा
जनक शिक्षा सामग्री केन्द्र र निजी प्रकाशन गृहले सामाजिकलगायत विषयको पाठ्यपुस्तकमा पुरानै नक्सा छापेको स्रोतले जनाएको छ । जनक शिक्षा सामग्री केन्द्रको अध्यक्ष नै शिक्षामन्त्री रहने व्यवस्था छ । नयाँ शैक्षिक सत्रमा पुरानो नक्साको प्रयोग गरी पुस्तक प्रकाशन गरी बिक्री वितरण गरे कारबाही गर्न निर्देशन पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले निर्देशन दिइसकेको थियो ।
तर जनक शिक्षा सामग्री केन्द्रले प्रकाशन गरि बिक्री वितरण गरिएका ५ र ९ काे सामाजिक पुस्तकमा पुरानै नक्सा राखे प्रकाशन गरिएकाे पाइएकाे छ ।
अनुगमन समितिमा सहभागी अभिभावक महासंघका अध्यक्ष सुप्रभात भण्डारीले भने, ‘कुनै पुस्तकमा नयाँ, कुनैमा पुरानो नक्सा राखेर बिक्रीवितरण भइरहेको छ । एउटै पुस्तकको पनि कभरमा नयाँ र भित्र पुरानो नक्सा राखिएको पाइयो ।’ उनले थपे, ‘पाठ्यपुस्तकमा पनि संवेदनशील भएको पाइएन, अनियमितता र मनपरी भेटियो ।’
भण्डारीले सरकारी तहबाट निर्णय गर्ने र सरकारी प्रकाशन गृहले नै नियम पालना नगर्ने जस्ता लापरबाही गरेको बताए ।
अनुगमनमा २०६८ सालमै छापिएका पुस्तक वितरण भएको देखिन्छ । यता जनक शिक्षा सामग्रीले भने पाठ्यपुस्तक जिल्ला जिल्लामा पुगिसकेकोले यो शैक्षिक सत्रमा नयाँ नक्सा राख्न सम्भव नहुने जानकारी गराएको छ । सरकारले आधिकारिक क्षेत्रफल सार्वजनिक नगरेकोले पुस्तकमा नयाँ कायम भएको क्षेत्रफल राख्न नसकिएको पाठ्यक्रमका एक अधिकारी बताएका छन् । नक्सा त नयाँ राख्ने तर क्षेत्रफल कति भन्ने बारे विद्यार्थी अलमलमा पर्ने गरेको गुनासो शिक्षकहरुले गर्ने गरेका छन् ।
पाठ्यपुस्तकमा उल्लेख गरिएको वास्तविक मूल्यलाई केरमेट गरेर बढी मूल्यमा बिक्री गरेको समेत पाइएको अनुगमन समितिले जनाएको छ । कतिपय प्रकाशकले भने पुस्तकको मूल्य नै उल्लेख नगरी विक्रेतालाई मनोमानी बिक्री गर्न छुट दिएका छन् । बालबालिकालाई आवश्यकताभन्दा बढी पाठ्यपुस्तक किन्न बाध्य पारिएको समेत भेटिएको छ । अध्यक्ष भण्डारीले भने, ‘कक्षा १ का विद्यार्थीलाई १० वटासम्म किताब किन्न लगाएका रहेछन् ।’ उनले थपे, ‘पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले ४ वटा मात्रै किताब तोकेको छ ।’
